مائده مطهری زاده گردشگری سلامت یا توریسم درمانی، عبارت جدیدی نیست که برای ما ناشناخته باشد. مسلما همه ما برای یکبار هم که شده در طول زندگی‌مان، گردشگر سلامتی بوده‌ایم. آب‌گرم رامسر، محلات و سرعین از اصلی‌ترین مقاصد آب‌درمانی کشور هستند که گردشگران سلامت با استقبال بی‌نظیر، تندرستی‌شان را از این چشمه‌های جوشان طلب می‌کنند. […]

مائده مطهری زاده

گردشگری سلامت یا توریسم درمانی، عبارت جدیدی نیست که برای ما ناشناخته باشد. مسلما همه ما برای یکبار هم که شده در طول زندگی‌مان، گردشگر سلامتی بوده‌ایم. آب‌گرم رامسر، محلات و سرعین از اصلی‌ترین مقاصد آب‌درمانی کشور هستند که گردشگران سلامت با استقبال بی‌نظیر، تندرستی‌شان را از این چشمه‌های جوشان طلب می‌کنند. آن زمانی که بیماران از روستا‌ها و شهر‌های کوچک‌تر برای امور درمانی‌شان راهی شهرهای بزرگ کشور می‌شوند هم شاهد گردشگری سلامت هستیم.
به طور کلی صنعت گردشگری پس از صنعت نفت و خودروسازی، سومین صنعت پردرآمد دنیا به حساب می‌آید. گردشگری از سال‌های گذشته تا امروز شاخه‌های تخصصی داشته و افراد با اهدافی مثل سیاحت، سلامت، مذهب، فرهنگ، ورزش و…. سفر می‌کردند و می‌کنند.
به ساده‌ترین زبان ممکن، گردشگری سلامت یا توریسم سلامت زمانی اتفاق می‌افتد که شخصی بخواهد از خدمات پزشکی در کشور یا شهری دیگر استفاده کند. این اقدام می‌تواند به دو دلیل انجام شود:
در محل اقامت خودش به خدمات پزشکی مناسب دسترسی ندارد. در شهر یا کشور مقصد، هزینه بهداشت و درمان پایین‌تر از محل زندگی خودش محاسبه می‌شود. گردشگری سلامت به سفری اطلاق می‌شود که در مکانی دور از محل زندگی فرد (با فاصله زمانی بیش از ۲۴ ساعت) اتفاق بیفتد. از رایج‌ترین و محبوب‌ترین خدمات در این حوزه می‌توانیم به جراحی‌های زیبایی، جراحی چشم و قلب، بیماری‌های مرتبط با سرطان، دندان‌پزشکی،‌ درمان ناباروری، پیوند عضو و آب درمانی اشاره کنیم.

در یک دسته‌‌بندی کلی، این گردشگری به سه دسته زیر تقسیم می‌شود:
گردشگری پزشکی (Medical Tourism)
گردشگری طبیعت‌درمانی (Curative Tourism)
گردشگری تندرستی (Wellness Tourism)
گردشگری پزشکی (Medical Tourism)
رایج‌ترین و در عین حال حساس‌ترین زیرشاخه گردشگری سلامت مربوط به حوزه گردشگری پزشکی است. این سفرها معمولا به قصد درمان بیماری، عمل جراحی یا کنترل سلامت بیمار در کلینیک‌ها، مراکز درمانی و بیمارستان‌ها صورت می‌گیرد. عمده سفرهای گردشگری پزشکی به مقصد کشورهایی است که از خدمات و امکانات مجهز پزشکی برخوردارند و هزینه‌های درمانی با قیمت مناسبی تمام می‌شود.
*گردشگری طبیعت‌درمانی (Curative Tourism)
اصطلاح گردشگری طبیعت‌درمانی به معنای مراجعه به مراکز دارای منابع و خدمات درمانی طبیعی، تحت نظارت پزشک است. این خدمات طبیعی مثل چشمه‌های آب گرم، آفتاب درخشان، لجن‌درمانی، دریاچه نمک، ماساژ طبی، حمام گیاهی، محیط زیست زیبا و پاک پذیرای تمام بیمارانی است که مشکل تنفسی، پوستی، روماتولوژی و… دارند و می‌خواهند از طبیعت برای درمان کمک بگیرند.
*گردشگری تندرستی (Wellness Tourism)
این دسته از گردشگرها با هدف تجدید قوا و تقویت آرامش روحی بدون آنکه پزشکی بر این روند نظارت کند به سفر می‌روند. به طور معمول گردشگران تندرستی به بیماری جسمی خاصی دچار نیستند و بیشتر به قصد دوری از شلوغی‌های شهر به فکر مسافرت به نقاط آرام می‌افتند.
ایران در زمینه جاذبه‌های گردشگری تندرستی به نسبت غنی و ثروتمند است. اقامت در هتل‌ها و ویلاهای جنگلی، کویری، ساحلی و کوهستانی و مناظر طبیعی و نقاط بکرش، بدون شک تاثیر قابل‌توجهی بر آرامش مسافران گردشگری سلامت می‌گذارد.

اهمیت رونق گردشگری سلامت در مازندران
حالا چند سالی است که موضوع گردشگری سلامت در مازندران نیز بسیار پررنگ دیده می‌شود و مسوولان سعی دارند با افزایش کیفیت و کمیت زیرساختهای بهداشتی و درمانی و با توجه به ظرفیت‌های خدادادی طبیعی همچون وجود آبگرم‌های متعدد خصوصا در غرب استان، پای گردشگران خارجی را برای گردشگری سلامت به مازندران باز کنند. در این میان به نظر می‌رسد نقش دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران و بابل در تامین و فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم در خصوص توسعه این شاخه از گردشگری در استان بر کسی پوشیده نیست و بنا به گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران با اقداماتی که صورت گرفته بسترسازی مناسب برای جذب حداکثری گردشگران سلامت در استان فراهم شده است. دکتر فرهاد غلامی با اشاره به اینکه در استان مازندران بسترهای خوبی برای گردشگری سلامت در حال فراهم شدن است افزود: هماهنگی درون بخشی مناسبی بین استانداری و دستگاه‌های مرتبط با دانشگاه در استان فراهم شده و همزمان در زمینه‌هایی مانند بخش‌های بیمارستانی، تجهیزات و کادر پزشکی در حال افزایش توسعه هستیم.
وی ادامه داد: هیات دولت، ‌مجلس شورای اسلامی و وزارت بهداشت بطور جدی موضوع گردشگری سلامت را پیگیری می‌کنند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران گفت‌: از تمامی ظرفیت‌های موجود حوزه بهداشت و درمان و سایر بخش‌ها شامل فرهنگ، آداب و رسوم و مواهب طبیعی در استان‌های مختلف بهره ببریم تا گردشگر سلامت بیشتری جذب شود.
گردشگری سلامت از تاکیدات ویژه در برنامه هفتم توسعه است و بخش مهمی از توسعه کشورها، توسعه روابط بین‌الملل است و هرچقدر این روابط گسترش یابد، قطعا توسعه پایدارتر خواهد بود.
یکی از شاخصه‌های ارزیابی موفقیت دولت‌های مختلف هم موفقیت در نظام سلامت است و به برکت انقلاب اسلامی همه شاخص‌های نظام سلامت کشور رشد قابل توجهی داشته است و دیگر نیازی به اعزام بیماران به خارج از کشور نیست.
برای اولین بار رد پای محکمی از گردشگری سلامت در قانون برنامه هفتم توسعه داریم؛ درحالی که در ۶ قانون اول شاید اسناد بالا دستی چندان در حمایت از فعالان عرصه کردشگری رد پای محکمی نداشتند؛ اکنون اهداف کیفی و کمی برای این بخش دیده شده است که از جمله آن می‌توان به معافیت‌های مالیاتی و ارائه اختیار ویژه به استانداران برای گردشگری و بویژه گردشگری سلامت اشاره کرد.
برای این منظور علاوه بر اینکه باید به فعالین بخش خصوصی این حوزه توجه بیشتری شود، در عین حال تکلیف قانونی برای دانشگاه‌های علوم پزشکی برای استفاده از ظرفیت توریسم سلامت موردتاکید است.
وجود ۴۰ بیمارستان دولتی و خصوصی با فعالیت در زمینه های تخصصی پزشکی و درمانی بخشی قابل ملاحظه زیرساخت های موجود استان مازندران در حوزه گردشگری سلامت به شمار می رود. در کنار وجود چنین ظرفیتی در مازندران، ‌ هر یک از این بیمارستان ها طی سالهای اخیربا تزریق اعتبارات دولتی در گام های مختلف طرح “هتلینگ” در آنها اجرا شده است که در این طرح شکل و شمایل اتاق های بیمارستان متناسب با استانداردهای روز جهان بهسازی و ترمیم شد به طوریکه این زیرساخت در برخی از بیمارستان ها باعث شده تا وضعیت ساختاری و ظاهر آنها بسیار متفاوت تر از گذشته شود.
در راستای پیگیری و تحقق برنامه هفتم در مازندران هفته اخیر سفیر بلاروس در ایران از ظرفیت های موجود دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران بازدید کرد و تفاهم نامه های همکاری در این زمینه امضا شده است که بخش عمده ای از آن به موضوع گردشگری سلامت اختصاص دارد.
همچنین از حضور و بازدید سفیر زیمباوه در کشور ما از ظرفیت ها و زیرساخت های پزشکی و درمانی مازندران که در اردیبهشت ماه اتفاق افتاد این بار سفیر بلاروس در ایران با حضورش در مازندران از این ظرفیت ها بازدید کرد و از این طریق مسیر گردشگری سلامت مازندران به سمت این کشور باز شده است.
مدیر امور بین الملل دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران هم با اشاره به وجود ۴۰ بیمارستان دولتی و خصوصی دراستان گفت:‌از این میان برای ۱۱ بیمارستان استان از سوی وزارت بهداشت، ‌درمان و آموزش پزشکی مجوز گردشگری سلامت صادر شده است. محسن رمضانی در این باره افزود: با توجه به اینکه اعزام بیماران از خارج کشور از طریق شرکت های حوزه گردشگری سلامت که مجوز فعالیت آنها وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری صادر می کند انجام می شود.
وی ادامه داد: برای این منظور با توجه به بی رغبتی شرکت های گردشگری سلامت مازندران برای فعالیت در این خصوص طی رای زنی انجام شده شرکت هایی از تهران در این زمینه با مازندران همکاری می کنندو بیمارانی خارجی در قالب فرمت تعریف شده گردشگری از کشور مبدل تحویل گرفته و به استان مازندران منتقل می شود.
مدیر امور بین الملل دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران با زیرساخت هایی که فراهم شده است پیش بینی می شود ماهانه ۱۰ تا ۱۵ بیمار از کشورهای دیگر برای انجام جراحی و یا دیگر مداخلات درمانی در بیمارستان های استان بستری شوند. وی اظهار داشت:‌ به ازای ورود هر بیمار خارجی به مازندران پیش بینی می شود هفت هزار دلار درآمدزایی برای کشورو استان ایجادشود.
رمضانی افزود:‌ بیمارستان امام خمینی(ره) ‌ساری برای انجام جراحی های زیبایی و اقدامات درمانی نازایی، ‌ بیمارستان خاتم الانبیا بهشهر برای درمان و جراحی چشم و شیمی درمانی و بیمارستان رازی قائمشهر برای درمان بیماری های عفونی بیماران خارجی آماده فعالیت است.